Uit De Schulden of Uit De Realiteit? Sommige deelnemers lijken de weg kwijt

Jorit Henning

Er is momenteel geen bal op de tv. Geen MAFS, geen boeren met bindingsangst, geen mensen die blind trouwen en De Verraders komt pas vrijdag weer op de buis. Dus wat doe je dan als Stuitervrouw? Juist. Je schakelt over naar Uit De Schulden – het nieuwe RTL4-programma waarin deelnemers Wilma, Orvino, Debby, Renate, Kevin en Susanna zich overleveren aan presentator John Williams en zijn team van financiële EHBO’ers.

Geldstress en goeroes op RTL4

We volgen vijf huishoudens die op creatieve wijze het einde van hun geld eerder bereiken dan het einde van de maand. Iedereen heeft zijn eigen verhaal, achtergrond en portie puinzooi. Zoals Debby (54), een kapster met een failliete zaak en een gestrande toekomst. Of Orvino (39), een vader die na een echtscheiding zijn kinderen niet meer ziet en het bijltje erbij heeft neergegooid. Ze lijken allebei écht iets te willen veranderen. Dat is alvast een goed begin.

Ook hebben we Renate, een moeder van drie kinderen. Of zij net zo gemotiveerd is als Orvino en Debby vind ik op basis van aflevering 3 van Uit De Schulden nog moeilijk in te schatten. Net als haar leeftijd overigens. John Williams zal vast wel tijdens de uitzending hebben gezegd hoe oud ze is, maar hij lult zoveel dat het onmogelijk is om alles te onthouden.  Die kerel heeft zo’n monoloog-machine in z’n strot dat ik halverwege de uitzending alweer vergeten ben wie wie is.

Kevin en Susanne stoppen met deelname Uit De Schulden

De meest … euh … kleurrijke deelnemers zijn zonder twijfel Kevin (36) en Susanne (35). Het stel leeft met hun drie kinderen van 160 euro per week. Daarnaast krijgen ze hulp van de Voedselbank. Sinds november zijn Kevin en Renate schuldenvrij, maar ze staan nog wel drie jaar onder streng financieel toezicht.

Wat mij meteen opvalt aan deze mensen is dat hun armen een groot stripverhaal zijn met inkt. Hoewel ik me voorgenomen had om niet te oordelen, blijk ik tijdens het kijken naar de aflevering van Uit De Schulden toch een wat groter kreng dan gedacht. Ik kan de vraag ‘waar betalen ze die prikplaatjes van?’ niet onderdrukken. Een tatoeage laten zetten kost klauwen vol met geld.

Ik heb zelf ook een tattoo – ergens op mijn rug staan een paar verdroogde bloemen en iets wat ooit een vlinder was, maar die na 10 jaar vooral lijkt op een dooie mot met een winterdepressie. Wellicht hebben Kevin en Susanne hun armen vol laten kalken met inkt voordat ze in de schulden zijn terechtgekomen. Dat zou dan ruim 16 jaar geleden moeten zijn. Echter, zien hun tattoos eruit alsof ze die gisteren nog hebben laten zetten door een Elvis Presley imitator in Las Vegas. En dan roepen dat er geen geld is voor eten? Sorry hoor, maar die inkt komt echt niet van de Action. Tenzij Kevin en Susanne gratis getatoeëerd zijn door hun neef in de schuur, dan neem ik alles terug. En wil ik ook graag zijn telefoonnummer.

Kinderen als publiek en jobcoach Samantha Bezemer als paarse koe

Het voelt allemaal wat wrang. Tijdens het gesprek met de jobcoach (een pittige dame met een lila kapsel en de uitstraling van een Milka-koe) blijkt Kevin zijn huiswerkopdracht niet gedaan te hebben. ‘Hij vond het niet relevant.’ Kevin zegt tegen jobcoach Samantha Bezemer dat hij ‘pedagogisch medewerker’ wil worden. De knul heeft geen opleiding, geen ervaring, maar wil wel over 6 maanden op de werkvloer staan. ‘Ik ben ervaringsdeskundige’, zegt Kevin. Iets wat in zijn ogen hetzelfde is als een pedagogische medewerker die daar jaren voor heeft gestudeerd. Tuurlijk schat.

Wat ik lastig vind om te zien is dat Kevin en Susanne alles bespreken waar de kinderen bij zijn. Schuld, schaamte, tekort aan eten, depressie, het wordt allemaal besproken terwijl de jongste waarschijnlijk nog maar net zindelijk is. Kinderen horen beschermd te worden tegen volwassen shit. Niet worden ingezet als therapeutisch publiek voor ouders die zich in de slachtofferrol genesteld hebben als een luie kat op een warme vensterbank.

Uiteindelijk gooien Kevin en Susanne de handdoek in de ring. Hij is depressief. Dat snap ik. Ik word ook een beetje somber na drie afleveringen lang naar zijn geklaag luisteren. Het programma vraagt teveel van Kevin en Susanne. Ze willen niet veranderen. Tja, dan houdt het dus op. Als je vast blijft houden aan je ellende alsof het een knuffelbeest is, komt niemand je redden.

Wilma droomt van een carrière als dropshipper en YouTuber

De 47-jarige Wilma doet ook mee aan het RTL4-programma Uit De Schulden. Een vrouw met meer zelfvertrouwen dan realiteitszin. Ze zorgt in haar eentje voor een kind en heeft een schuld van 180.000 euro. Maar geen zorgen hoor: Wilma heeft een plan dat alles oplost. Branded dropshipping. Chinese prullaria verkopen met je eigen naam erop geplakt. Alsof AliExpress ineens een persoonlijke missie wordt.

John Williams baalt er flink van en moppert: ‘Ik ben hier niet gekomen om jouw dropshippingcarrière een boost te geven. Hell no!’  Wilma is echter niet onder de indruk. Sterker nog: ze wil een YouTubekanaal. Ze heeft gezien dat iemand 117.000 abonnees had. En als zij dat kan, dan Wilma ook. Haar nieuwe vriend Marcel mompelt alleen maar: ‘Daar gaan we weer.’ 

John adviseert eerst de chaos in huis en tuin aan te pakken, maar Wilma is onwrikbaar. Ze weet het allemaal beter. Net als Kevin. En dan denk ik: als je het allemaal zo goed weet, waarom zit je dan tot je nek in de ellende? Waarom roep je hulp in als je die toch niet accepteert?

Conclusie: schaamte is niet het probleem. Eigenwijsheid wel

Ik begrijp hoe moeilijk het is om hulp te vragen. Been there, done that. Zonder cent te makken, zonder huis, alleen met twee kinderen, met een knoop in m’n maag en de schaamte groter dan als je niest in bikini en je tampon als een projectiel in iemands bierglas belandt. Maar dat moment van erkennen en zeggen ‘ik heb hulp nodig’ is precies waar de kracht zit. Niet in de tattoos of in dropshipping. Niet in ‘ik weet zelf alles beter.’

Verandering begint met openstaan voor feedback van mensen die er verstand van hebben. En met het besef dat ‘ervaringsdeskundige’ nog niet automatisch betekent dat je pedagogisch medewerker bent. Net zoals ik na het kijken van 21 seizoenen van Grey’s Anatomy ook nog steeds niet in staat ben om met een aardappelschilmesje een niertransplantatie uit te voeren. Ik laat al bijna mijn kind leegbloeden als ik een splinter uit zijn vingertje peuter.

Beste Wilma, Kevin en Susanne, hier even een liefdevolle doch ferme schop onder jullie bolle billetjes. Doe niet zo stronteigenwijs en grijp alle hulp met beide handen aan! Is het een garantie dat alle problemen opgelost worden? Nee. Maar op dezelfde manier als voorheen aan blijven modderen is wel een garantie dat de ellende alleen maar groter wordt. Doe je het niet? Prima, maar dan ook niet mekkeren. Laat dat maar aan een geit over.

Beeldbank: Still TV RTL4 – Uit De Schulden 2025